Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Travma, yaşanılan bir ölüm veya ölüm tehdidinin bulunduğu, fiziksel veya yaşamsal bütünlüğe yönelik bir tehdidin yer aldığı, ciddi yaralanma ile sonuçlanan, kişinin kendisinin yaşamış olabileceği gibi kendisi için önemli bir bireyin başına geldiği öğrenilen veya şahit olunan
olağanüstü sayılabilen olaylar niteliğinde tanımlanmaktadır.
Travmatik durumların olağanüstü olması yalnızca beklenmedik anlarda gerçekleşmesi değil aynı zamanda hayati varlığı sürdürmede uyum sağlamaya yarayan baş etme becerilerini de kesintiye uğratmasıdır.
Travma sonrası stres bozukluğu olarak bilinen TSSB, örselenme sonrası gerginlik bozukluğu olarak da literatür de yer almaktadır.
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), Amerikan Psikiyatri Birliği’nin tanımlamasına göre yaşanılan olumsuz bir olay sonucunda meydana gelen, kaçınma davranışları gözlenen, olumsuz duygusal ve bilişsel değişlikler ile birlikte ürkme ve uyarılma durumlarının artması olarak
tanımlanan, bir aydan fazla süregelen klinik bir olgudur.
TSSB Belirtileri Nelerdir?
Travma sonrası yaşanan belirtiler kapsamında ilk büyük semptom olarak gözlemlenen evre aşırı uyarılmışlık halidir.
Kişinin aşırı uyarılması, her an travmatik olayın yeniden yaşanmasına ilişkin devamlı tetikte olma durumudur.
Bu şekilde kişinin kendini koruma sistemi sürekli olarak teyakkuz içerisindedir. Bu tür kişilerde uykuya dalma evreleri diğer insanlara oranla daha uzun sürmektedir. Ayrıca diğerlerine göre sese karşı çok fazla hassas ve sürekli olarak tetikte olduklarından, gece boyunca daha sık uyanmaktadırlar.
Gerçekleşen travma sonucunda yeniden yaşantılar ile birlikte fizyolojik, duygusal ve davranışsal sonuçlar görülmektedir.
TSSB’nin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak yaygın belirtiler şunları içerebilir:
- Kabuslar ve Korkular: Travmatik olaylarla ilgili tekrarlayan kabuslar ve korkular.
- İzlerken Rahatsızlık: Travmatik olayın aniden hatırlanması veya belirli uyarıcılara tepki verilmesi durumunda rahatsızlık.
- Kaçınma Davranışları: Travmatik olayla ilişkilendirilen yerler, kişiler veya aktivitelerden kaçınma.
- Duygusal Sorunlar: Şiddetli kaygı, öfke, suçluluk veya duygu durumu dalgalanmaları.
- Dikkat ve Uyku Sorunları: Dikkat eksikliği, konsantrasyon zorluğu ve uyku sorunları.
TSSB’nin Nedenleri Nelerdir?
TSSB’nin nedenleri karmaşık ve çok çeşitli olabilir. Travmatik olaylar, TSSB riskini artırabilir, ancak herkes bu tür olaylara maruz kaldığında TSSB geliştirmez. Genetik yatkınlık, kişisel geçmiş, destek sistemleri ve travma sonrası nasıl başa çıkıldığı gibi faktörler TSSB riskini etkileyebilir.
Fiziksel ya da cinsel saldırı yaşayanlar, savaş gazileri, çocuklar, istismara uğrayanlar, kaza ya da bir felaket yaşayanlar gibi pek çok kişide belirtiler görülebilir. TSSB’nin diğer nedenleri şu şekilde sıralanabilir: Travmanın şiddetine göre, yaşanan stresli deneyimler, anksiyete ya da depresyon gibi ailede görülen kalıtsal zihinsel sağlık riskleri, kişilerin kalıtsal ve karakter özellikleri, beynin, strese tepki olarak vücudun salgıladığı hormonları ve kimyasalları düzenleme şekli, travmayı yoğun ve uzun süreli yaşama, çocukluk çağında yaşanan istismarlar gibi yaşamın erken döneminde farklı travmatik olaylar yaşamış olma, ilk müdahale ekipleri ya da askeri personel gibi travmatik olaylara maruz kalma…
TSSB Nasıl Tedavi Edilir?
Psikoterapi : Psikoterapi, TSSB semptomlarının yönetilmesinde temel bir tedavi yaklaşımıdır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), TSSB semptomlarını tanımada ve değiştirmede etkili olabilir. BDT, kişinin düşünce kalıplarını tanımasına, travmatik deneyimlerle başa çıkma becerilerini geliştirmesine ve olumsuz duygusal reaksiyonlarını azaltmasına yardımcı olur. Ayrıca, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) terapisi de TSSB semptomlarını hafifletmek için son yıllarda oldukça etkili bir terapi seçeneğidir. EMDR, travmatik hatıraları işlemede görsel ve kinestetik uyarıları kullanır.
- Grup terapisi, benzer travmatik olaylar yaşayanları, yargılayıcı olmayan rahat bir ortamda deneyimlerini, duygularını, düşüncelerini ve tepkilerini paylaşmaya teşvik eder. Grupta bulunan diğer üyeler, kişilerin birçok insanın aynı tepkiyi verdiğini ya da aynı duyguları hissettiğini görmesini sağlar.
İlaç Tedavisi: TSSB semptomlarını hafifletmek için bazı durumlarda ilaç tedavisi de önerilebilir. Antidepresanlar ve anksiyolitikler, özellikle depresyon, anksiyete ve uykusuzluk gibi TSSB semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Seçilen ilaçlar, semptomların türüne ve şiddetine bağlı olarak bir psikiyatrist tarafından reçete edilir ve düzenli olarak takip edilir.
İnstagram’dan Takip Edebilirsiniz : psk.verdanilyenilmez